History
Print Friendly and PDF

"तिमीले आफ्नो चिठ्ठीमा यौटा बडो रोचक प्रश्न उठाएका छौ कि प्रत्येक रामचन्द्रले किन वनवास जानुपर्ने, प्रत्येक क्राइस्टले किन सुली चढ्नुपर्ने, प्रत्येक गान्धीले किन हत्याराको सिकार हुनुपर्ने? उत्तर म पनि खोजिरहेको छु। मलाई लाग्छ, तेस्को कारण समाजको द्विपक्षीय तानातान हो। समाजको एक पक्ष छ यथास्थितिताको ठूलो भार जसले समाजलाई एक ठाउँमा अड्याएर राखेको छ। समाजको साधारण दैनिक जीवनको एकनासको स्थितिलाई यस पक्षले सुरक्षा गरिराखेको छ।

यस पक्षको महत्त्व यस्मा छ कि यसले समाजमा प्राणीलाई आफ्ने आफ्नो थान्कोमा र पेसामा संलग्न पारिराखेको छ, यसले हाम्रो मुखमा माड हाल्छ, हाम्रो पिठ्यूँमा कपडा र हाम्रो टाउकोमाथि छाना। यस पक्षले समाजलाई जीवित राखिछोडेको छ। तर, समाजको अर्को पक्ष पनि छ- यथास्थितितामै नअडिइरहने, अगाडि प्रगति गर्ने। समाजको विकासको पक्ष। इतिहास यही पक्षको गाथा हो- कसरी मानिस आफ्नो तत्कालको स्थितिमै आउन नचाहेर अगाडि बढ्ने बाटो बनाउँदै आएको छ।

समाजको यथास्थितिताको भारको आफ्नो खिचाव र प्रगतिको अगाडिपट्टिको तनाइले संघर्ष सृष्टि गर्छ र यस संघर्षमा प्रार भमा अगुवालाई बारबार समाजको अप्रगतिशील तत्त्वबाट दण्डित भइरहनुपर्छ। पछिपछि समाज अगुवाले निर्देशन गरेको बाटोलाई अपनाउन थाल्छ र सुलीमा चढाइएको क्राइस्टलाई देव-पुत्र भनेर पूजा पनि गर्न थाल्छ। रामको पनि त्यै गति भयो। गान्धीको पनि त्यै। तेसो हुनाले मौलिक प्रश्न यो छ- के समाजको तेस्तो गठन सम्भव छैन, जसमा प्रगति, क्रान्तिकारी नभएर, संघर्षमय नभएर, शान्तिमय र 'अटोमेटिक' (स्वयं चालित) हुन सकोस्?"